Yahudi kaynaklarında değişik amaçlarla kullanılan bu deyim; Kutsal Kitap'ta olaylar ve şahsiyetlerle ilgili olarak, hac amacıyla ziyaret edilen yerleri ve gerçek veya rivayet olunan Erets Yisrael ve Diaspora'daki Rabi veya mucize yaratan kişilerin mezarlarını tanımlamak için de kullanılır. İbranice'de kutsal kelimesinin yerini alan "kadoş", bir bağlamda ayrıcalıklı ve amaçlı bir anlam taşır. Mişna, kutsal yerlerle ilgili olan 10 kutsallık derecesi olduğunu ve Erets Yisrael'in hepsinden kutsal olduğunu bildirir. Bu kutsallıklar, bu tür yerlerde uygulanması zorunlu olan dinsel yaptırımlar çerçevesinde açıklanır. Yahudilik’te özellikle kutsal olan yer, Yeruşalayim'deki Bet Amikdaş'tır. Tanrı'nın yüce varlığının yoğunlaştığı bu mekana Yahudilerin haccı, İkinci Bet Amikdaş'ın yıkılışından sonra dahi süregeldi. Günümüzde ayakta kalabilen Batı ("Ağlama") Duvarı, dinsel ve ulusal kutsallığını korumaktadır.
Yahudiler, kutsal yerlerde yapılan duanın daha etkili olduğunu savunurlar. Bu gibi yerler arasında Batı Duvarı'nın haricinde Hebron'daki Mahpela mağarası bulunur. Bu mağaranın Avraam Avinu tarafından satın alındığı ve burada Avraam, Yitshak ve Yaakov'un ve karılarının (Rahel hariç) gömüldüğü inancı vardır. Ayrıca Bet-Lehem'deki Rahel'in mezarı, Sion Tepesi'ndeki David'in mezarı da kutsal yerler arasındadır. Yeruşalayim'de Samuel ve Zeharya peygamberlerin mezarları ile Talmud'un Rabileri'nden Tiberias'ta Simeon Bar Yohai ve R. Akiva'nın ve Yeruşalayim'de Dürüst Simeon'un mezarları; ayrıca Kabalist İzak Luria'nın Safed'deki ve Tiberias'ta Maimonides'in mezarı da aynı kapsamda zikredilebilir. Kutsal olduğuna inanılan bir mezarı ziyaret edenin kendine yararlı bir davranışta bulunduğu itikadı hakimdir ve kutsal nitelikleri ile bilinen vefat etmiş kişinin ölüm yıldönümünde mezarı başında törenler yapılır. Mezarın önünde eğilmek, mum yakmak, dilekler içeren küçük kağıtlar bırakmak, rastlanan eylemlerdendi. Lag Baomer'de Simeon Bar Yohai'nin mezarını her yıl 100.000 kişi ziyaret eder. Kutsal kişilerin mezarlarını ziyaret konusunda 16. yüzyılda Safed'deki Kabalistler'in gösterdiği ilgi ise; Kabalistler'in Tanrısal alana yaklaşmak için, vefat ederek Tanrı'ya ulaşmış kutsal bir kişinin aracılığından yararlanmak olarak yorumlanabilir. Bunlara karşılık bu tür uygulamaların Yahudiliğe yabancı olduğunu iddia edenler de vardır. Gerçi Şelomo Ameleh, Bet Amikdaş'ta bir kutsallık oluşması için tapınağı Tanrı'ya adarken dua etmiştir. Fakat mezarlar bunun dışında kalmaktadır. Kaldı ki Tora da Moşe Rabenu'nun mezarının yeri hakkında bilgi vermeyerek mezarlara karşı ilgi duyma konusunda teşvik edici bir tutum takınmamaktadır.
devam edecek...
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi",
Cilt I, II, III Yusuf Besalel
